TOHUM
ARPA
ARPA TARIMI
Serin iklim tahillari içerisinde bugdaydan sonra en çok ekimi yapilandir. Arpanin baslica kullanim alani hayvan yemi ve malt sanayiidir. Önemli bir hayvan yemi olup, yem olarak degeri misirin % 95'i kadardir. Yemlik arpalarda protein oraninin fazla olmasi istenir. Kavuzun fazla olmasi besleyicilik degerini düsürür. Bira üretimi için gerekli olan malt genellikle, iki sirali beyaz arpalardan elde edilmektedir. Biralik arpalarin protein oraninin düsük olmasi (% 9 - 10,5) gereklidir.
IKLIM ISTEKLERI
Fazla sicak ve fazla soguk olmayan yerlerde iyi yetisir. En uygunu sifir derecenin altina düsmeyen, 18-20 derecenin üstüne çikmayan, nispi nemi %70-80 olan yerlerde kislik ve yazlik olarak ekilir, 120-180 günde yetisir.
TOPRAK ISTEKLERI
Iyi gübrelenmis agir topraklarda bol ürün verir. En iyi topraklar, milli, havalanmasi iyi, su tutma yetenegi yerinde olan topraklardir. Arpa tuza dayaniklilik yönünden basta gelen tarla bitkilerindendir. Arpa iyi tarlalarda fazla verim verebilme özelligine sahiptir. Fakat düsük verimli topraklarda yada kiraç alanlarda genelde ihtiyaç kadari ve küçük alanlarda yetistirilmelidir. Arpa süt olum ve basaklanmaya bugdaydan 15-20 gün önce girer. Bu bölgede arpa veriminin yüksek olmasi erkencil olmasindandir.
EKIM ZAMANI VE EKIM NORMU
Ekim zamani yazlik ekimde Subat-Mart, kislik ekimde 15 Eylül-15 Ekim arasindaki dönemdir. Mibzerle ekimde dekara 18 kg, elle ekimde dekara 20 kg Arpa atilir.
GÜBRELENMESI
Azot arpanin beslenmesinde önemli rol oynar ve proteinin temelini olusturur. Azotlu gübrenin verimi arttirmasi da Fosfor, Potasyum ve Su gibi öteki besin maddelerinin de bulunmasina baglidir. Tahillar içinde potasyuma ihtiyaci en fazla olan cins Arpadir. Fosfor bitkiye ilk andan itibaren en faydalidir. Bu amaçla süper fosfat kullanilabilir. Dekara 18-20kg Azot, 12-14 kg Fosfor, 14-18 kg Potasyum verilmesi uygundur.
HASAT VE HARMANI
Arpada hasada girmek için dane deki nem oraninin %15 in altina düsmesini beklemek gerekir. Alti sirali arpada hasat gecikirse basak kirilmasi olur. Iki sirali arpada basak kirilmasi söz konusu degildir. Hasatta orak , tirpan , biçerbaglar veya biçerdöver kullanilir.
HASTALIK VE ZARARLILARLA MÜCADELE
Arpa rastik hastaliklari, arpada görülen önemli bir hastaliktir. Açik rastik, yari açik rastik ve kapali rastik olmak üzere üç farkli rastik türü vardir. Bunlardan açik ve yari açik rastigin tarladaki görüntüsü bugday rastigina benzer. Saglam arpa bitkileri çiçeklenme devresinde iken, açik veya yari açik rastikli basaklar baslangiçta siyah toz yigini halinde kolayca görülebilirler. Ancak rüzgarla sporlarin dagilmasi halinde geriye çiplak basak ekseni kalir. Açik ve yari açik rastik hastaliklarini tarlada ayirt etmek mümkün degildir. Ancak laboratuarda çimlendirme denemesi ile ayirmak mümkündür.
Arpa Kapali Rastigi: Mantari bir hastaliktir. Bugday sürmesine benzer. Hasta bitkinin daneleri kati ve siyah rastik parçalari olur. Ekimden önce tohumlar civali ilaçlarla ilaçlanmalidir.
Arpa Açik Rastigi: Mantari bir hastaliktir. Hasta bitkinin basaklari siyah bir toz kitlesi durumundadir. Ilaçli mücadelesi yoktur. Dayanikli çesitler ekilmeli ve ekim nöbeti uygulanmalidir.
Mücadelesi
Arpa rastik hastaliklari Orta Anadolu’da ortalama % 29’a kadar çikabilen zararlara yol açmaktadir. Bu zararlardan korunmak için en emin yol tohum ilaçlamasidir. Tohum, ekimden önce ilaçlanmalidir.
Arpa Yaprak Lekesi:Serin ve nemli bölgelerde yetistirilen zarar yapar. Türkiye de Izmir yöresinde kislik arpalarda ortaya çikar. Bunun için Izmir de kis boyunca devam eden bulasmalar sonucu hastalik Mayis-Haziran aylari sonunda azami noktasina ulasir. Yaz sicaklarinin baslamasi ve arpalarin hasadiyla beraber hastalik ortadan kalkar.
Kosullarin uygun oldugu durumlarda etmen ciddi zarar yapmaktadir.
Mücadelesi: Hastalikli bitkiler yok edilmeli. Münavebe yapilmali. Bunun için 1 yillik münavebe yeterlidir. Çünkü stromatalar düsük sicakliga çok hassastir. Yabanci ot mücadelesi yapilmalidir. Dayanikli çesitler kullanilmalidir.
Eger hastalik ilkbaharda yogunluk gösterirse bu gibi durumlarda bitkiler sapa kalkmadan önce Triazol grubu fungisitlerle ilaçlanmalidir. Hastaligin tohuma geçmesi söz konusu ise tohum ilaçlamasi da yapilmalidir.
Arpada Zararlilar: Yabanci Otlar: Bugdayda zararli olan yabanci otlar, arpada da verim düsüklügüne sebep olur. Yabanci otlarlarin 3 - 5 yaprakli oldugu devrede yabanci ot mücadelesi yapilmalidir.
HASAT, HARMAN VE DEPOLAMA
Arpada hasadi geciktirmek hem verimi arttirir, hem de su oraninin düsmesini saglar. Iyice kurumadan hasat edilmis arpa ürününde kavuzlar kolayca renk atar, kalite düser. Hasat tirpan veya orakla yapiliyorsa, kirilmasini önlemek için, hasada sabahin erken saatlerinde çigli havada girilmelidir.
En iyi hasat biçerdöverle yapilanidir. Bu taktirde tam olumu fazla geciktirmemelidir. Biçerdöverle hasatta özellikle biralik arpalarda danenin kirilmamasi için, biçerdöver ayari önem kazanmaktadir. Arpanin depolanmasinda ambar olarak kullanilacak bina rutubet almayan kuru, havadar ve aydinlik bir yer olmalidir. Depoya getirilen arpanin su oraninin %12 - 14 altinda olmasi gerekmektedir. Deponun isisi ise +4ºC civarinda olmalidir. Ambara konulacak arpa içerisinde, kizismaya sebep olmamasi için yabanci tohum bulunmamalidir.